ASP Hakkında Bilgi
ASP, Microsoft tarafından HTML'nin yetersiz kaldığı durumları
kapatmak için çıkartılmış bir scripttir. Bu script Basic diline büyük ölçüde benzemektedir. Tabi Server
Bağlantısı ve bazı temel kodlar bilinmelidir. Hazırladığınız ASP dosyalarının
kodları kullanıcı tarafından görülmez. Sunucudan düzenlenerek çıkan HTML formatları görülebilir.
Bu nedenle güvenlidir de..
Kodlar kullanılırken nasıl PHP'de <? kullanıyorsak ASP'de <%
kullanmaktayız..
Ekrana Yazı Yazdırma Yolları
ASP'de herhangi bir yazıyı kodlar aracılığı ile yazmanız
için iki yol var. Bunlardan birincisi Response.Write("Yaz Birşeyler...") kodunu kullanmak.
Bunu yazdıktan sonra bize 'Yaz Birşeyler...' yazısı gösterilecektir.
Diğer bir yazı yazma yolu <%="Yaz Birşeyler..."%>
şeklindeki kullanımdır. Her iki yöntemle de kodları kullanarak sunucunun bunları okuyarak kullanıcıya
göstermesi sağlanır.
Peki değişkenleri nasıl görüntüleyeceksiniz. Biliyorsunuz her programlama
dilinde değişkenler mevcuttur. Her iki yöntemi kullanarak değişkenleri ekrana yazdırabilirsiniz.
Örneğin 'i' bizim değişkenimiz olsun. Bu i değişkenindeki değeri:
Response.Write(i)
(veya) <%=i%> şeklinde görüntüleyebiliriz...
Kısaca kullanımda string(alfasayısal) değerlerde (") işareti kullanılmalıdır.
Değişkenlere Veri Girişi
Herhangi bir sınırlama yoktur. Sayısal ya da alfasayısal olsun değer
girişi Deger = şeklindedir. Bundan sonra yazacağınız kısım string
ya da integer farketmez. Aşağıdaki örneklere bakın...
Ad = "Murat"
Soyad = "Eliçalışkan"
Atlar
= 4
Kuslar = 2
|
String olmayan değişkenlerde matematiksel işlem ve fonksiyonlar bulunmaktadır.
İşlem yaparken: + toplama, - çıkarma, *
çarpma, / bölme, \ karekökü, ^ karesi ( ) öncelik belirtme = eşitlik ifadelerinde kullanılan simgelerdir.
Matematiksel işlemler aşağıdaki şekilde yapılabilir..
| Degisken = 5 + 6 ^ (2 * 4) * 4 |
Çeşitli fonksiyonlarda kullanabileceğinizi söylemiştik. Mesela Int()
bir sayının ondalık kesmini atmak için kullanılır. Parantez arasına değişken ya da
bir sayı gelebilir. Örneğin: Int(4.255) şeklinde bir kullanımda sonuç 4 olacaktır.
Diğer bir fonksiyon ise sqr() yani kare kökünü alma fonksiyonudur. Fonksiyonlar matematiksel
işlemlerle bir arada birlikte kullanılabilir.
Değişkenleri adları ile çağırabileceğimizi unutmayalım.
Örneğin: Deger = Deger + 2 kullanımında 'Deger' değişkenine 2 ekleneceği
anlatılmaktadır.
Aynı şekilde String değerleri de toplayabiliriz. Örneğin: Kelime
= "Selamlar!" + " Nasılsınız?" gibi... Peki bir Integer(Sayısal) ve String(Alfasayısal) değer
nasıl bir arada yazılır. Bunun için & işaretini kullanırız. Örneğin: Kelime
= "Benim Sayım " & 4 gibi...
val(string) her zamanki gibi karaktersel bir değeri sayısala,
cstr() ise sayısalı stringe dönüştürür. Bu fonksiyonların yanında Basic
dilinden hatırlayacağınız mid(string, basla, uzunluk) yani bir stringin bir
bölümünü almanızı sağlayan fonksiyonu da kullanabilirsiniz.
Dize Girişleri
Her zamanki gibi DIM DizeAdı (Sayısı) komutu
ile dize sayısını belirtmekteyiz. Bu dizelere değer verirken parantez içinde kaçıncı değer
olduğu eklenebilir. Deger(4) = 144 gibi.. Ayrıca DizeAdı Dize1,
Dize2 şeklinde çift dizeli değerler kullanılabilir. Tabi her zaman dediğim gibi dizelerde For komutu
kullanmak gerekir. Bu nedenle sonra vermeyi düşündüğüm for komutunun kullanımı ile ilgili aşağıda
bir örnek verdim...
For i = 1 to 5 Step 2 '2 atlanarak 1'den
5'e sayacak
For y = 100 to 1 step -1 '100'den 1'e doğru 1 çıkararak sayacak
Next Next
For i = 1 to 10 Response.Write("Benim Sayım:" & i) Next i |
Mantık İlkeleri - Operatörler
Değişkenler arası mantık ilkeleri burda da geçerli. Kullanılanlar:
AND, OR, XOR, NOT, =, <>, <, >,<=, >=... Kullanımları aynı Basic
dilindeki gibidir. IF ... THEN ... END IF şeklinde olabilir. Aşağıdaki örnekleri inceleyin.
IF A = 1 THEN
' Buraya A 1 olursa gelecek
END IF
IF
A = 1 THEN
' Buraya A 1 olursa gelecek
ELSE
' Eğer A 1 değilse olacak işler...
END IF
IF
A = 1 THEN
' Buraya A 1 olursa okunacak kısım
ELSEIF A = 2 THEN
' Eğer A 2 olursa okunacak kısım
ELSE
'
Yukardaki durumlara uymuyorsa okunacak kısım
END IF |
NOT: (') işareti sunucu tarafından okunmayan kısımlarda kullanılır.
Bazen çok seçenekli durumlar olabilir. Sürekli ELSEIF kullanmak sorun çıkarabilir
bu durumda. Dolayısıyla SELECT Deger / CASE 1 / '1 olursa / CASE ELSE / END SELECT şeklinde
de kullanılabilir. (Not: Örnekte (/) işareti satır atlamayı ifade ediyor..)
Basicteki gibi 'DO','UNTIL','WHILE' kullanılabilir.
A = 1000 DO UNTIL A < 100 THEN
A = A - 1 LOOP
Response.End
'Bu kod scripti durdurmak için
|
Form Göndermek
GET ve POST olmak üzere iki yöntemle form işleyebiliriz.
POST yöntemi ile Form başlığında:
<form action="form_isle.asp"
method="POST"> kullandıysak formdaki nesne değerlerini DegiskenAdi = Request.Form("Nesne")
şeklinde alırız. Fakat GET yöntemi ile gönderilmiş ise Request.QueryString
kullanılır.
Bunu aşağıda Form.Asp ve Form_Isle.Asp dosyaları üzerinde inceleyin...
Form.ASP
<html><body>
<form action="form_isle.asp"
method="POST">
Kullanıcı Adı: <input type="text" name="isim" size="20"><BR>
Şifreniz:
<input type="text" name="sifren" size="8">
<input type="submit" value="Gönder" name="B1">
</form></body></html>
|
Form_Isle.ASP
<% ad = Request.Form("isim") %>
<% sifre = Request.Form("sifre")
%>
<html> <body>
Senin adın <%=ad%>, şifren <%sifre%>, Hoşgeldin...
</body></html>
|
Yukarıda POST metodu ile gönderilmiş bir form örneği var. GET'teki tek fark
Request.Form yerine Request.QueryString kullanılmasıdır.
Bu değişkenlerin hızlı bir şekilde kullanımı DosyaAdi.asp?ad=murat&soyad=elic
şeklinde alabileceğimizi unutmayalım. Yalnız verilerin alınması için gerekli Request.Form ve
Request.QueryString unutulmamalı...
Sıra Değişkenlerin ADODB yani DataBase'lerde depolanması'na geldi.
Sonraki derste görüşmek dileğiyle..
PHP Dersleri - 1. Sayfa
Web Server Kurmak ve PHP Desteği Sağlamak
PHP Kodlarımızı derleyicinin yorumlamasını sağlamak için
öncelikle Web Sunucusu kurmalıyız. Windows XP Professional CD'sinin içindeki IIS (Internet Information Service)
6.0'ı bilgisayarımıza kurarız. Artık localhost olarak Internet Explorer'a yazdığımızda
kendi web sayfalarımızı yerel intranetten görebiliriz. Bu web sayfalarının saklandığı
yer C:\Inetpub\wwwroot\ dizinidir. Örneğin bu dizine belge.htm dosyasını attık
diyelim. O halde tarayıcıda yazmamız gereken http://localhost/belge.htm adresidir.
Web Sunucusunu kurduktan sonra ikinci işlem PHP desteği sağlamak. PHP Desteği
sağlamak için
buraya tıklayarak PHP 5.1.3 Installer ya da daha üst sürümü yüklemelisiniz. Bunu Windowsta kurun ve bilgisayarınızı yeniden
başlatın. Artık bilgisayarınız PHP Yorumlayabilen bir sunucuya sahip...
Kodları Kullanmak
PHP Kodlarını derleyiciye anlatabilmek için HTML belgemiz içinde kullanacağımız
yere bazı özel işaretler getiririz. Bunlardan <? işareti ile kodlamanın
başladığını belirtiriz. ?> işareti ile ise kodlama sona erip tekrar
HTML okuyucusunun işidir bundan sonrası deriz.
Tüm kullanacağımız kodlara if-endif, do-loop vb. olanlar hariç ;
(noktalı virgül) getirilir. Bu sonraki cümleye geçtiğimizi anlatır.
Aşağıda kullandığımız # işaretini
açıklama yazmak için kullanabiliriz. Bu derleyici tarafından okunmayacaktır. Benzer kullanım şekilleri
// (2 bölü işareti) ya da /* ... satırlar ... */
~ Kodlarımız ~
Yazı Yazdırmak
PHP Kodu kullanarak belgeye yazı yazdırmak için echo 'metin';
komutunu kullanırız. Aşağıdaki örneği inceleyin...
~ Kodlarımız ~
Değişkenler Kullanmak
PHP'de değişkenleri başlarına koyduğumuz $
işareti ile belirtiriz. Bu işaretin sonuna gelen ise değişkenin adıdır. Değişkene
verdiğimiz değerin cinsine göre türü belirlenir. Yani integer (sayısal), string (alfasayısal), boolean
(mantık) ve daha birçok nesne olabilir.
~ Kodlarımız ~
Matematiksel İşlemler Yapmak
PHP'de işlem yaparken + toplama, -
çıkarma, * çarpma, / bölme, % bölümünden
kalan anlamına gelmektedir.
~ Kodlarımız ~
Yazılar Üzerinde İşlem Yapmak
Alfasayısal (string) değerleri toplarsak çıkacak yeni sonuç ikisinin toplamı
olacaktır.
~ Kodlarımız ~
if, elseif, else Deyimleri
Bu eğer... gibi bir ifadeyi php de kullanmak için gereklidir. if
( koşullar ) şeklinde kullanırız. elseif ( koşullar ) eğer
ilk önermeyi doğrulamıyorsa ve farklı şartlarla yeni önerme oluşturacaksak kullanırız.
else ise hiçbir koşul tutmuyorsa yapılacakları listeler. Örneği inceleyin...
Koşullar olarak sayısal değerler için büyüktür (>), küçüktür (<),
eşit değildir (<>) ifadeleri kullanabiliriz. String (yazı) değerlerin eşit olup olmadığını
(==) belirtebiliriz. Birden fazla koşul için parantezlerde özel işlemler yapabilir (&&) sağ ve soldakileri
karşılama zorunluluğu ya da (||) kullanarak her ikisinden biri olabilir anlamına gelen ifadeler kullanabiliriz.
~ Kodlarımız ~
Yukarıdakini web sayfamızda görüntülersen else{ .. } kısmında yazanı
bize gösterir. Çünkü 1. önermede b'nin değeri doğru ama a 5'ten büyük değil yani önerme yanlış, eğer
aradaki ifade || olsaydı bu ifade doğru sayılacaktı. 2. Önerme'de tutmuyor çünkü a 3 den küçük ya da 5
den büyük değil.
isset() ve unset() Fonksiyonu
isset($degisken) bir değişkene değer atanıp
atanmadığını anlamamızı sağlar. unset($degisken) ise eğer
değer atanmışsa o değeri iptal eder. Peki bu neden önemli? Çünkü eğer değer atanmamış
bir değişkeni kullanıcıya görüntülersek PHP hata iletisi verecektir.
~ Kodlarımız ~
